fotografie

Een mooie Fotokaart begint met een goede foto. Maar wat maakt een foto een goede foto? Allereerst gaat het er natuurlijk om dat de foto zegt, laat zien, wat je wilt laten zien. Staat iedereen er leuk op, is het een foto waar je graag naar kijkt. Nu blijkt dat foto’s die mensen aanspreken, vaak voldoen aan een aantal regels. Dan hebben we het niet over technische voorwaarden (denk aan: de foto is scherp, niet over- of onderbelicht, niet bewogen) maar aan de manier waarop de onderdelen die er toe doen in het beeld gerangschikt zijn. Compositie is de term daarvoor.

Compositieleer bestaat al honderden jaren (schilderijen!) en is te beoefenen als een wetenschap. Als je er interesse in hebt. zijn er in de bibliotheek voldoende boeken over te vinden. Ons gaat het vooral om de eenvoudige regels die ervoor zorgen dat je foto benadrukt wat jij belangrijk vindt.

Vooraf: compositie gaat over de plaats van onderdelen in de foto en de invloed die dat heeft op die foto. Of een compositie je aanspreekt of niet blijft uiteindelijk toch een kwestie van smaak. Als je de regels voor een goede compositie kent, kan je er natuurlijk altijd van afwijken. 

Het doel van compositie

Eigenlijk is compositie een soort opruimen: als iemand de foto ziet moet hij snel kunnen vinden wat hij zoekt. Met een goede compositie help je de kijker door zijn blik te sturen, en niet af te leiden. Als je daar vooraf van bewust bent, ga je waarschijnlijk al anders naar je foto’s kijken. Ga je dichtbij staan of juist veraf, zoom je in op een detail, een blik tussen twee mensen, of laat je ze juist van afstand zien zodat de omgeving ook een rol speelt? Denk erover na en je zult zien dat je betere foto’s gaan maken (geloof  ons niet, let maar op de reacties van anderen op jouw foto’s).

Regel 1: bepaal wat je zeggen wilt 

Bedenk vooraf wat je wilt zeggen. Wat wil je benadrukken? Waar moet de kijker naar kijken? Is dat ook het belangrijkste deel van de foto? 

Regel 2: de regel van derden

Een regel die afkomstig uit de schilderkunst. Wanneer je een afbeelding verdeelt in 9 vlakken door er twee vertikale en twee horizontale strepen in te zetten, blijkt uit ervaring dat een compositie waarbij deze lijnen een rol spelen in het beeld en waarbij de belangrijkste onderdelen zich op de kruispunten van vertikale en horizontale lijnen bevinden, plezierig is om naar te kijken. Kijkers vinden een foto die deze regel volgt ook professioneler. Doordat de belangrijke onderdelen niet in het midden van de foto staan wordt de afbeelding ook minder statisch: er lijkt beweging in te zitten. 

foto: User:Moondigger CC

Let op de horizon in de foto. Normaal gesproken zal die ongeveer in het midden van de foto liggen, maar voor een interessant beeld is het  beter de horizon samen te laten vallen met de bovenste of de onderste derden-lijn. Dat doe je door je camera een beetje te kantelen. 

Regel 3: hou het eenvoudig

Zorg ervoor dat er niet teveel storende elementen in de foto zitten. Kies bijvoorbeeld een rustige achtergrond, let op strepen en lijnen die de aandacht afleiden. Is het totale beeld rommelig of verwarrend, kies dan voor een uitsnede of een detail. Bedenk ook dat felle kleuren de aandacht kunnen trekken naar plaatsen waar je het niet wilt. Probeer hier bij het maken van de foto rekening mee te houden, lukt dat niet, bedenk dan dat je door een andere uitsnede of door in te zoomen in de kaartenmaker, de compositie ook kan beïnvloeden. 

Regel 4: maak gebruik van lijnen

Als je naar een beeld kijkt zoeken je ogen houvast: waar moeten ze eerst naar kijken. Door gebruik te maken van lijnen die in het beeld voorkomen, kun je de kijker sturen. Een straat, een stoeprand, een wijzende arm of een tak, gebruik de lijnen in je compositie. Maak gebruik van perspectief door voorwerpen in de voorgrond en de achtergrond te tonen, ze geven je foto diepte. 

Tot zover de theorie, tijd om te oefenen. Het is trouwens erg leuk om een selectie te maken van je bestaande foto’s en die te bekijken met de compositieregels in de hand. Heb je ongemerkt de regels al toegepast, valt  het op dat de foto’s die je inuitief het beste vindt, ook voldoen aan de regels?

Matt Stuart is een Engelse fotograaf gefascineerd door mensen en gespecialiseerd in straatfotografie. Al elf jaar lang schiet hij meerdere rolletjes film per dag en het resultaat kan je bekijken op www.mattstuart..com

De foto’s voelen soms geënsceneerd aan (“ga jij even daar staan en doe even zo” ) maar ze zijn gemaakt door goed kijken en veel geduld. Opvallend zijn de foto’s waarop voor, en achtergrond samenvallen en samen een bijzonder of bijzonder grappig beeld vormen. Of de foto’s waarop toevallige voorbijgangers samenwerken in een beeld. Matt Stuart heeft een website: http://www.mattstuart.com